Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Dom nr 4 (nie istnieje), ul. Zamkowa, Lądek-Zdrój
Zbigniew Waluś: Widoczny na tym zdjęciu .
Wodospad Wilczki, Międzygórze
Zbigniew Waluś: W czwartek 8 lutego br. w Międzygórzu w gminie Bystrzyca Kłodzka odbyło się oficjalne przekazanie terenu budowy pod inwestycję pn. „Przebudowa ciągu pieszego, będącego zejściem do gardzieli potoku Wilczka w miejscowości Międzygórze”. Inwestycja ta jest dokończeniem rozpoczętej w 2017 roku przebudowy infrastruktury techniczno-turystycznej rezerwatu przyrody „Wodospad Wilczki”. Celem całej inwestycji ...
Kozí hřbety (1321-1422 m n.p.m.) (CZ)
chrzan233: Dopisałem do zbioru wydawnictwa Poppa.
Panoramy i widoki Kletna, Kletno
Popski: Na aukcji obieg 1927 - obniżono górne datowanie.
Kamienica nr 3, pl. Kościelny, Kłodzko
phantasma1958: Po prawej: Franz Boden Graveur u. Photograph 1875 1876
Wnętrza , Kłodzko
mietok: Ładne te wnętrza kłodzkiego ratusza.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

MacGyver_74
dariuszfaranciszek
foto-baron
Rob G.
Tony
Rob G.
Rob G.
McAron
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
prysman
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
Jan R
Danuta B.

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Słupiec/Schlegel
Autor: Waldenburger°, Data dodania: 2015-06-06 06:56:52, Aktualizacja: 2015-06-30 09:27:55, Odsłon: 3511

Tłumaczenie artykułu o Słupcu z: http://de.wikipedia.org/wiki/S%C5%82upiec

Tłumaczenie i przypisy w nawiasach kwadratowych: Stefan L. Waldenburger (Słupiec jest opisany z niemieckiego punktu widzenia)

Geografia

Słupiec położony jest 5 km na płd. wschód od centrum Nowej Rudy po wsch. stronie podnóża Góry Wszystkich Świętych (648 m n.p.m.). Ze Słupcem sąsiadują: Nowy Dzikowiec i Dzikowiec na pn. wschodzie, Czerwieńczyce na płd. wschodzie, Bożków na południu, Ścinawka Średnia na płd. zachodzie, Ścinawka Górna i Bieganówek na zachodzie oraz Bieganów i Włodowice na płn. zachodzie.

Historia

Słupiec zaistniał po raz pierwszy w źródłach pisanych jako Slegilisdorf [wieś Slegila = Schlegla]. Inne formy tej nazwy to Slegelsdorf (1337), Schlegelsdorf (1396) i zum Slegil (1407).Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym, należącym do dekanatu Kłodzko i diecezji praskiej pochodzi z 1384. Wraz z Hrabstwem Kłodzkim, które było pod zwierzchnictwem Korony Czeskiej, Słupiec przypadł w roku 1763 po zawarciu pokoju w Hubertusburgu Prusom. Po nowym podziale administracyjnym Prus należał od roku 1815 do Prowincji Śląskiej, którą podzielono na powiaty ziemskie. W latach 1816 – 1853 Słupiec należał do kłodzkiego powiatu ziemskiego, a od 1854 do 1932 roku do powiatu noworudzkiego. Po rozwiązaniu powiatu noworudzkiego w roku 1933 Słupiec włączono ponownie do kłodzkiego powiatu ziemskiego, w którym znajdował się do 1945 roku. Od roku 1874 gmina ziemska Słupiec stanowiła obszar administracyjny o tej samej nazwie. Na skutek odkrycia złóż węgla kamiennego oraz rozwoju tkactwa w ciągu wieków Słupiec stał się dobrze uprzemysłowioną wsią. W roku 1902 uzyskał połączenie kolejowe. W konsekwencji II wojny światowej Słupiec przyznano Polsce i zmieniono jego nazwę najpierw na Szlagów, a w roku 1947 na Słupiec [z niemieckiej Schlegel]. Większość ludności niemieckiej została wypędzona w latach 1945 – 46. Nowi mieszkańcy, którzy się tu osiedlili, to w dużej części wypędzeni ze swoich stron rodzinnych mieszkańcy kresów wschodnich Polski, które zostały przyłączone do ZSRR. Liczne niemieckie rodziny górnicze zostały zatrzymane na tych terenach, ponieważ były potrzebne jako siła fachowa do pomocy w kopalniach węgla. Większość z nich wyjechała pod koniec lat 50 do RFN w ramach akcji łączenia rodzin. W roku 1959 Słupiec stał się osiedlem miejskim, w roku 1967 samodzielnym miastem, a w roku 1973, gdy liczba mieszkańców wynosiła 7 700, został przyłączony do miasta Nowa Ruda.

Majątek ziemski

Majątek ziemski Słupiec powstał z połączenia kilku dóbr ziemskich należących do rycerzy i wolnych sędziów [wolnym sędzią był zasadźca (lokator), czyli ktoś w rodzaju przedsiębiorcy, który w wiekach średnich zajmował się osadnictwem na zlecenie władcy, klasztoru lub pana feudalnego. Wolny sędzia wspierał osadnictwo własnym majątkiem. Otrzymywał za to funkcję sołtysa, a tym samym zwolnienie od podatków i przywileje takie jak prawo do wyszynku i prawo do sądzenia. Termin ten stosowano na ziemi kłodzkiej, gdzie wolni sędziowie u schyłku średniowiecza stanowili odrębny stan, mający większe przywileje niż szlachta]. Pierwszymi właścicielami znanymi z nazwiska byli Rachenauerowie, których własność w roku 1474 przeszła w ręce pochodzącego z Miśni rycerskiego rodu von Czeschau (Czeschav) [w połowie XIV w. rządzili w Ścinawce Średniej i rozpoczęli tam budowę dworu obronnego, prawdopodobnie w formie wieży mieszkalnej]. Następcami rodu von Czeschau byli od roku 1495 panowie von Pannwitz [pierwszym ich majątkiem na Śląsku była wieś Pannwitz (1326), dziś: Paniowice koło Trzebnicy]. W roku 1585 Słupiec przeszedł w ręce Absalona von Donig. Jego syn Georg von Donig sprzedał Słupiec panom von Logau, którzy go utracili po bitwie pod Białą Górą [bitwa wojny trzydziestoletniej stoczona 8 listopada 1620 roku koło miejscowości Bílá Hora w pobliżu Pragi przez wojska czeskich protestantów z katolickimi wojskami Habsburgów. Wojska czeskie zostały pokonane i był to moment zwrotny w historii Czech. W bitwie zginęła większość przedstawicieli czeskiej szlachty, co przyczyniło się do germanizacji kraju wobec zniknięcia rdzennych elit], ponieważ stanęli po stronie czeskich rebeliantów. W roku 1628 dobra rodu von Logau przejął cesarski kapitan Carl Freiherr von Strasolde i po roku odsprzedał je Angelo von Morgante. Szlachecki ród von Morgante zbudował w roku 1685 pałac, który został rozbudowany w XIX przez hrabiów von Pilati i pozostawał ich własnością do roku 1945. Po drugiej wojnie światowej uległ zniszczeniu.

Wydobycie węgla

Fakt wydobywania węgla znany jest od roku 1641. Kopalnia Jan (Johann-Baptista-Grube) została założona przed rokiem 1742. W ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku wydobywano również glinkę ogniotrwałą. W roku 1901 połączono okoliczne kopalnie i stworzono Noworudzkie Zakłady Wydobywcze Węgla i Glinki (Neuroder Kohlen- und Tonwerke).Po odkryciu nowych złóż rozpoczęto w roku 1962 wydobycie na większą skalę.

Zabytki

• Katolicki kościół parafialny p. w. św. Katarzyny zbudowany został w latach 1885 – 1887 z czerwonego piaskowca, pochodzącego z Góry Wszystkich Świętych, według planów ewangelickiego mistrza budownictwa Bernharda z Niemczy. Neogotyckie wyposażenie wnętrza zaprojektował architekt Joseph Elsner.Ołtarz główny, ołtarze boczne, ambonę, balaski oraz miejsca dla chóru wykonano w jego monachijskim warsztacie sztuki saralnej. Na zewnątrz pod dachem od strony płn.-zach. została wmurowana głowa wilka, która pochodzi podobno z budowli, stojących wcześniej na tym miejscu. Ponieważ tego typu rzeźby były rozpowszechnione w XII wieku, istnieje przypuszczenie, że w tym czasie znajdował się tutaj kamienny kościół.

Parafia Słupiec obejmowała również kolonie Fohler (Podgaje/Połoniny), Kirchberg (Kościelec), Neusorge (Porąbka/Słupiec-Dolina), Hinterberg (Zagórze), Wolfswinkel (Wilkoniów), Wiesental (Debry), Neuhinterberg (Zagórze Nowe), Theresienfeld (Rękawczyn), Goldgraben (Rozwarka, dzisiaj pod osadnikami kopalnianymi), Grube (Kopalnia/Węglowa Wola), Leppelt (Straszków), Oberberg (Nagórzany/Ugory) i Steinwiesen.

• Kościół pomocniczy p.w. Matki Boskiej Bolesnej na Górze Wszystkich Świętych został wzniesiony w roku 1680 przez Pana na Słupcu - Johanna Morgante jako wotum za ocalenie od zarazy, a w latach 1750 i 1812 rozbudowany. Autorem fresków z roku 1849 jest Wilhelm Hausschild, a obraz w ołtarzu głównym „Pieta” namalował Alois Richter. Obydwaj artyści pochodzili ze Słupca i odnieśli sukcesy w Monachium jako malarze scen historycznych. Po II wojnie światowej doprowadzono do zniszczenia kościółka. Po zmianach politycznych z roku 1989 został on odbudowany w latach 1994-2000.

• Malowidła na 16 stacjach Drogi Krzyżowej, prowadzącej ze Słupca na Górę Wszystkich Świętych powstały w latach 1868 – 1870. Autorem ich był Wilhelm Hauschild.

• Wieża widokowa z czerwonego piaskowca z otwartą platformą widokową i płaskorzeźbą nad wejściem, przedstawiającą twarz marszałka Moltke, została zbudowana w roku 1913 przez Kłodzkie Towarzystwo Miłośników Gór oraz rodzinę Moltke.

• Przy ul. Słupieckiej 42 można zwiedzić dom teologa i kronikarza tych stron Josepha Wittiga. Urządzono tam muzeum.

Znane osobistości

• Wilhelm Hauschild (1827-1887), malarz historyczny • Oswald Völkel (1873–?), malarz i autor fresków

• Joseph Wittig (1879-1949), teolog, pisarz i badacz historii tych terenów Bibliografia

• Joseph Kögler: Die Chroniken der Grafschaft Glatz, neu bearbeitet von Dieter Pohl, Band 5, ISBN 3-927830-19-4

• Joseph Wittig, Chronik der Gemeinde Schlegel, Bd. I und II, Herausgeber: Heimatgemeinde Schlegel e. V., Eigenverlag Hattingen/Neuss 1983

• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler in Polen Schlesien, Deutscher Kunstverlag München / Berlin 2005, ISBN 3-422-03109-X, S. 661

• Hugo Weczerka: Handbuch der historischen Stätten Schlesien, Stuttgart 1977, ISBN 3-520-31601-3, S. 475 • Peter Güttler: Das Glatzer Land. Reiseführer herausgegeben von der Aktion West-Ost im BDKJ, Düsseldorf 1995, ISBN 3-928508-03-2, S. 97–98.


/ / / /